Kunnen vissen kleur zien
Kunnen vissen (kleur) zien?
Verklaring woorden:
Ultraviolet: betekent ‘voorbij het violet’. (lijkt op paars/purper/lila)De golflengte van dit licht is korter en daardoor voor een mens niet te zien.
Deze straling is energierijker en voor de mens schadelijk.
Gepolariseerd licht: lichtgolven die maar in 1 richting golven, b.v. als het door een filter gaat (wolken, water).
Mensen kunnen het verschil niet zien, tenzij met b.v. een polaroid zonnebril.
Worteltjes?.....Ooit een konijn met een bril gezien? Worteltjes, die zijn de oplossing: heel goed voor de ogen!
Ooit een vis met een bril gezien? Worteltjes….?
Wat ziet het vissenoog?....
De meeste vissen die ik vang zien er heel gezond uit.
Soms een beschadiging (snoek, aalscholver?), maar meestal perfect in de schubben, een gesloten slijmlaag en glanzende, heldere ogen die je altijd aankijken.
Hoe goed kunnen vissen eigenlijk zien met die ogen en wát zien ze dan?
Mensen bedenken allerlei soorten en kleuren aas en voer.
Wij bekijken dat met onze ogen en bedenken dan of een vis er wat mee zal doen.
Doen we dat wel goed?
De aalscholver niet gezien?
Een heel bijzonder oog……
De gevoeligheid van het vissenoog is bijzonder.
Buiten dat het anders licht doorlaat dan een mensenoog is het in staat schade aan het netvlies te herstellen.
Het beschadigde deel herstelt zich en groeit weer terug.
Bij mensen en andere zoogdieren is dat niet het geval.
Dat wil niet zeggen dat als een vis zijn oog verliest er een ander oog voor terug groeit!
Voorzichtigheid blijft dus geboden.
Een vis heeft ook geen oogleden, geen wimpers en geen wenkbrauwen die het oog beschermen..
Mensenoog: lens is flexibel
Vissenoog: lens blijft bolvormig
Nooit uitgegroeid…...
Vissen stoppen nooit met groeien.
Zelfs op hoge leeftijd kunnen cellen zich nog delen.
Ogen groeien mee en het netvlies blijft zich vernieuwen.
Het, vrij grote, vissenoog, heeft een glanzende iris en een ronde lens die niet van vorm kan veranderen.
De reikwijdte is 180 graden. Dat is een halve cirkel!
Het netvlies vangt de lichtstralen op, zet het om in elektrische signalen, stuurt die via de oogzenuw naar de hersenen, die het ‘vertalen’ in het beeld: een eetbare made of een gevaarlijke roofvis bijvoorbeeld.
Een prachtig oog om goed mee te kunnen zien!Kleur, licht en donker…..
De lichtstralen worden opgevangen door cellen die van vorm op ‘kegeltjes’ en ‘staafjes’ lijken.
De kegeltjes vertalen het licht vooral in de kleuren rood, groen en blauw.
De staafjes geven de zwart-wit tinten door. We hebben die heel hard nodig als het donker is.
Vis moet onder water zien. Maar, water ‘filtert’ kleuren uit het licht.
Na een meter of 10 zijn de kleuren
rood en de
geel oranje tinten vrijwel verdwenen, net als
ultraviolet licht.
Groen daarentegen kan wel tot 100 m. diep zichtbaar blijven en nog verder komt blauw.
We hebben het dan over helder oceaanwater.
De hoeveelheid licht wordt ook minder als je dieper komt.
Kleuren en contrast vervagen daardoor.
Op 10 meter diepte is de hoeveelheid licht al gehalveerd!
Beeld door het oog van een vis:diepte:...10cm. ...3 meter ...10 meter
Vis onder water in Nederland…..
Stel je voor wat je ziet in de waterlagen van een gemiddelde Nederlandse vaart of plas, waar het water niet al te helder is en de lucht er boven bewolkt…..
Als de zon opkomt op die bewolkte dag in december en je vist in die troebelwaterhaven, dan is er op 2 m. diepte weinig licht en kleur te zien….
Een felgeel aas (mais, softbeet) zal dan eerder grijs of bruin ogen.
Kleur maakt dan misschien minder het verschil dan waterbeweging, geluid, trilling of schittering.
Geluiden (=trilling) veroorzaakt door stampen, bewegende viskoffers, peddels in metalen bootjes, enzovoorts worden feilloos opgepikt. Schuwe vis, de grotere exemplaren dus, zal daar op reageren, zeker in water waar omheen de omgeving doorgaans nauwelijks verstoring kent.
Karpers op hun gemak in het zonnetje…..
Juist ‘s ochtends vroeg en in de schemering, als de vis tot rust is gekomen en de kant op zoekt en als de stofdeeltjes in het water zijn gezonken is de vis heel gevoelig voor trilling en licht.
Daarnaast kan vis, nieuwsgierig als ze van nature is, aangetrokken worden door trilling (=geluid).
Denk aan het steeds bij gooien van pallets/voerballetjes, het kogeltje in je plug, het slaan met/verslepen van je tuigje.
Prachtig helder water met ruisvoorns.
Vissen zien beter een beweging en minder goed de details.
Van de snoek, baars, snoekbaars is nog niet duidelijk welke kleuren zij het best kunnen zien en hoe scherp zij voorwerpen waarnemen.
Daar bijvoorbeeld snoekbaars in dieper water leeft kan zij beter blauw en groen waarnemen dan rood dat alleen in de bovenste waterlaag doordringt.
Voorn en ook brasem daarentegen pikken de rode kleur veel beter op. Rode maden vingen niet voor niets goed vis!
Brasem en blei leeft vooral dicht bij de bodem, waar het licht minder goed komt. Geel aas en geel voer is daar dus beter zichtbaar.
Vissen kunnen ook door het wateroppervlak heen kijken.
Dat lukt hen vooral als het windstil is en helder weer.
Dicht langs de waterkant lopen, zorgt voor trilling en schaduw in het water.
Voor een vis reden om te vluchten en extra op te letten.
Door de waterspiegel heen….
Niet alleen met de ogen…..
Niet alle vissen zien hetzelfde.
Vissen die hoog in het water leven kunnen veel kleuren waarnemen (guppy’s, koraalvissen).
Vissen die dieper leven (kabeljauw, snoekbaars) kunnen minder kleuren onderscheiden.
In hun geval alleen groene en blauwe tinten.
Het gaat echter niet alleen om kleur, maar ook om ‘contrast’: het verschil, b.v. tussen licht en donker, zwart en wit, rond en vierkant, stil en bewegend.
Geur, smaak en trilling zijn bovendien door vissen essentieel beter waar te nemen dan kleur en contrast.
Zij doen dat met de ‘zijlijn’ en de blaas.
De geurwaarneming schijnt 1 miljoen keer beter te zijn dan bij de mens!
Kleur en contrast onder water.
Vissen praten niet…...
Bekend is dat vissen vooral die kleuren kunnen zien die in hun natuurlijke omgeving veel voorkomen en ultraviolet licht.Wat vissen zien kunnen we niet zeggen, een vis praat niet.
Wel kunnen we zien hoe vissen reageren op kleuren door middel van allerlei proefjes.
Ook weten we dat er op een heldere zonnige dag meer licht in het water doordringt, dieper dus, dan op een bewolkte sombere dag.
Bedenk hoe jouw maiskorreltje, je boilie, je plug, shad of mestpier er uit zullen zien op een diepte van 3 meter in troebel water met somber weer en in helder water met onbewolkt zonnig weer.
Licht dringt door in het water, kleuren vervagen.
Veel groene tinten en helder water, goed zicht dus.Conclusies:
-groen, oranje en geel zijn voor vissen goed zichtbaar en redelijk kleurvast
-rood ziet de vis vooral in de bovenste waterlagen
-voor een vis zijn geur, smaak en trilling waarnemen belangrijker dan zien.
-in de meeste Nederlandse wateren,ondieper dan 10 m., ziet de vis kleuren en contrast.
-des te troebeler het water, des te minder de vis kleur en contrast ziet.
-het vissenoog geneest zichzelf, maar is kwetsbaar, zeker boven water.
-het heeft voor een sportvisser zin om kleur, geur en beweging te gebruiken in aas en voer.
-vissen eten geen worteltjes.
Bronnen:-arnovanthoog.nl (wetenschapsjournalist)
-sportvisserijnederland.nl
-Wikipedia
-sportfishmoments.nl
Harry Snoekbaars